Prije 85 godina, 10. prosinca 1930.godine, rudarski stručnjaci u Kaknju su prilikom istražnih radova za potrebe eksploatacije uglja pronašli naftu.

Ovu činjenicu potvrđuje dokument koji je inženjer Ervin Pšorn, tadašnji direktor Direkcije državnih rudarskih poduzeća, u svom referatu od 12.prosinca 1930. godine, uputio Rudarskom odjeljenju Ministarstva šuma i ruda u Beogradu, i izvijestio da je 10. prosinca 1930.godine “duboka bušotina broj X na 347. metru naišla na naftu”.

Promjer rudarske bušotine bio je 120 mm, a za tri dana ‘kašikom’ je izvađeno oko 2.280 litara nafte. Točnim mjerenjem je utvrđeno da je priliv 22 do 25 litara na sat, da nije bilo vode, i da je “kakanjska nafta” dosta gusta, “vrlo tamnosmeđe boje s dosta jakim mirisom. Prema viskoznosti se zaključuje da sadrži mnogo parafina. Do sada je pritok konstantan, plinovi neprekidno izlaze. Nafta se nalazi pod pritiskom, jer se nivo odiže u koloni”.

Svoj izvještaj inženjer Ervin Pšorn završio je konstatacijom „svakako će se već s nekoliko bušotina moći dobiti točna slika o izdašnosti ovog nalazišta, ne govoreći o eventualnim dubljim naftonosnim horizontima“.

Iz raspoloživih podataka vidi se da je nastavljeno bušenje do konačne dubine od 392 metra, a da se nafta pojavljivala do 355 metara ili da je naftonosni sloj konstantiran u mogućnosti od četiri metra.

Zanimljivo je da nakon ovog istražnog rezultata nije se odustalo od traganja za “kakanjskom naftom”, nego su pozvani tada vodeći stručnjaci iz Geološkog zavoda u Beču, naftnih zavoda Gibelina u Čehoslovačkoj, te domaći stručnjaci, i po njihovom savjetu nastavljeno je istraživanje. Tokom 1933.godine kod bušenja na lokalitetu potoka Primač, na dubini od 92 metra, pojavila se nafta s pritokom, prvih dana 120 litara, a kasnije 5 litara na dan, ali su u rujnu 1934.godine sve cijevi su izvađene i sve bušotine su zatvorene.
Ipak, traganja su nastavljena i kasnije, tako u jednom tehničkom dokumentu iz 1967. godine je zabilježeno da „dosadašnji rezultati istraživanja plinskih karakteristika slojeva ukazuju na ekonomski najznačajnije područje za eksploataciju uglja kod najmanje dubine eksploatacije i ekonomski značajno ležište nafte na području Kaknja“. Ipak, ta tehnička dokumentacija  kojom se raspolagalo nije imala za cilj utvrđivanje postojanje nafte nego uglja.

I danas je kod starijih Kakanjaca dilema “ima li nafte u Kaknju”, neki upućuju da mora biti, jer je nekada bilo u malim količinama.
Energetika.ba / FENA